Σκοπός του συγκεκριμένου στοχαστικού δοκιμίου δεν είναι ο αφορισμός. Η απονομή ευθυνών στους αυτοδιοικητικούς επαΐοντες για την ,χαρακτηρισμένη από μερίδα πολιτών, ανεπαρκή στάση τους στην αποτελεσματική άσκηση διοίκησης του τόπου μας. Με αφετηρία τη θέση αυτή και το τεκμήριο πως δεν θα προταθεί κάτι το οποίο δεν έχει ακουστεί επανειλημμένως στο παρελθόν, το ακόλουθο κείμενο επιχειρεί διερευνητικά να προσεγγίσει την περίσκεψη του αναγνώστη, αλλά και τον προβληματισμό του για την Δωρίδα που οραματίζεται ενδόμυχα, συναρτήσει των δυνατοτήτων της, στον ορίζοντα του χρόνου και της προόδου, με αντιδιαστολή την υφιστάμενη πορεία που ακολουθεί εκείνη στο σήμερα.
Κρίνεται αναγκαίο να επισημανθεί συνοπτικά πως ο τόπος μας χαρακτηρίζεται από πλουραλισμό στους στρατηγικούς, επιχειρησιακά, άξονες επικέντρωσης και αξιοποίησης.
Διαθέτει από τις καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα παραγωγής. Πληθώρα κλιματικών ζωνών, από την υποτροπική παραλιακή ζώνη, στην ήπια εύκρατη ημιορεινή και στις «αλπική» βόρεια και ορεινή. Ιδιαίτερα μικροκλίματα, τεράστια βιοποικιλότητα, γόνιμη γη, πολύ καλή ανακατανομή βροχοπτώσεων και ηλιοφάνειας, ανεξερεύνητες θαλάσσιες ποσειδωνίες, παρθένες χέρσες εκτάσεις, απάτητες βουνοκορφές. Τεράστιο το εύρος των εγχειρημάτων για τον επίδοξο παραγωγό που θα τολμήσει. Δυστυχώς όμως το στοιχείο της συλλογικής αλληλεπίδρασης και της ομαδικής-συνεταιριστικής δράσης, το οποίο θα εξάλειφε δυσκολίες όπως ο μικρός κλήρος, τα λιγοστά εργατικά χέρια , η έλλειψη μηχανολογικού εξοπλισμού ή άλλους οικονομικούς παράγοντες και δυστοκίες, δεν φημίζεται στην ιδιοσυγκρασία του Δωριέα παραγωγού. Όσο οι μεμονωμένες και ατομικές ενέργειες «ανθίζουν», ο παραγόμενος καρπός που θα «δένει» θα είναι πάντοτε μικρός και λίγος.
Στην επεξεργασία των πρώτων υλών του δευτερογενή τομέα, η Δωρίδα δυστυχώς υστερεί όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα. Η βιομηχανία έχει εκλείψει, ενώ οι μεμονωμένες βιοτεχνικές ή οικοτεχνικές προσπάθειες περιορίζονται σε επιχειρήσεις οικογενειακής κλίμακας. Από την άλλη, ίσως το ανάλογο μοντέλο τοπικής ανάπτυξης να είναι και το κλειδί της επιτυχίας για την δημογραφικά περιορισμένη και αραιοκατοικημένη επαρχία. Καθοριστικής σημασίας χαρακτηρίζεται η αλληλένδετη σχέση παραγωγής-μεταποίησης, καθετοποιώντας την δομή υλοποίησης του τελικού προϊόντος, έστω κ σε υποτυπώδες επίπεδο. Η Δωρίδα οφείλει ν αναζητήσει τα ξεχασμένα καλλιεργητικά της κληροδοτήματα. Να αναβιώσει αναπαράγοντας αυτό που θα την κάνει ξεχωριστή και ιδιαίτερη. Να μεταποιήσει και να εμπορευτεί αγαθά και προϊόντα άμεσα συνυφασμένα με αυτό που είναι. Με την ονομασία, τις ρίζες, την ταυτότητα της δωρικής προέλευσης. Στον δρόμο της εμπορικής δημοφιλίας, όταν άλλες περιοχές φτωχότερες περιδιαβαίνουν με επωνυμία αναγνωρισιμότητας καρπώνοντας τα οφέλη των αγορών, εμείς σεργιανάμε ρωτώντας τριγύρω ανώνυμα, ποιο θα μπορούσε να ήταν το ιδανικό μας όνομα…
Ο τουρισμός επισκιάζει τις υπόλοιπες παροχές υπηρεσιών του τριτογενή τομέα για την περιοχή μας. Για πολλούς ίσως είναι ο πιο υποσχόμενος και ελπιδοφόρος στρατηγικός άξονας για την Δωρίδα. Οι εξορμήσεις αμέτρητες, οι επιλογές ανεξάντλητες. 12 μήνες διακοπές σαν μόνιμοι κάτοικοι, για την υπόλοιπη ζωή μας αναντίρρητα. Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί λεκτική υπερβολή. Εντούτοις, αξίζει να σημειωθεί τί είδους τουρισμό επιθυμούμε να προσφέρουμε. Τυποποιημένο και συμβατικό, με fast track διαδικασίες διαμονής και εστίασης; Ή να παντρέψουμε την ιστορία, τον πολιτισμό, την λαογραφία, την χριστιανική παράδοση και το φυσικό μας ανάγλυφο με την βιωματική αναψυχή του επισκέπτη, συγκεκριμενοποιώντας τις τουριστικές μας δομές και προσδίδοντας τους ταυτόχρονα ολιστική απεικόνιση; Τα είδη αγροτουρισμού, λόγου χάρη, στην Ευρώπη είναι ατελείωτα, σήμα κατατεθέν της διαφορετικότητας που χαρακτηρίζει την εκάστοτε περιοχή.
Συνοψίζοντας λοιπόν την σκιαγράφηση των προαναφερόμενων επαγγελματικών επιλογών για τους δημότες Δωριείς στον κλάδο του επιχειρείν και της αυτοαπασχόλησης που χρήζουν άμεσης ενίσχυσης από ένα οργανωμένο θεσμικό πλαίσιο, διαπιστώνουμε πως ο αρμόδιος αυτοδιοικητικός ρόλος που θα σταθεί αρωγός στα επικείμενα επενδυτικά πλάνα, δεν είναι καθόλου ενεργός. Δεν υπάρχει στοιχειώδης σχεδιασμός, εξειδικευμένοι εμπλεκόμενοι, γνωσιακή κάλυψη, γέφυρες επιμόρφωσης, επιχειρηματικοί και ακαδημαϊκοί σύνδεσμοι που θα λειτουργήσουν ως σημείο αναφοράς. Ως αφετηρία πιθανών λαμπρών εκπονημάτων.
Η Δωρίδα στερείται της αυθεντίας και της αριστείας. Στερείται μιας βασικής εργαλειοποιημένης ραχοκοκαλιάς που θα πάρει το επιχειρείν από το χέρι και θα καθοδηγήσει το καινοτόμο εγχείρημα.
Ορισμένες προτάσεις στήριξης της επιχειρηματικότητας για παράδειγμα θα μπορούσαν να ήταν τα εξής:
• Οργάνωση βαθμίδων συμβουλευτικής. Από τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό των μαθητών, στην εξεύρεση απασχόλησης των ανέργων και την κατάρτιση των νεοσύστατων επιχειρηματιών/αυτοαπασχολούμενων
• Εξωστρέφεια αναπτυξιακής δράσης μέσω μνημονίων συνεργασίας με φορείς
Θοδωρής
• Διοργάνωση τοπικών εκθέσεων προβολής τοπικών προϊόντων, επιχειρήσεων και παραγωγών
• Υλοποίηση προγραμμάτων αγροτικής επιχειρηματικότητας των υφιστάμενων αγροτών με επιμόρφωση και πιστοποίηση
• Εκπόνηση μελέτης κατά δημοτική ενότητα, γεωλογικών χαρακτηριστικών κ μικροκλίματος για τον εντοπισμό κατάλληλων νέων δυναμικών ειδών υψηλής ζήτησης προς καλλιέργεια, σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς ερευνητικούς φορείς και τακτικές ημερίδες ενημέρωσης
• Δημιουργία υπηρεσιακής δομής/portal υποστήριξης και ανάδειξης των τοπικών επιχειρήσεων, των υπηρεσιών και των προϊόντων
• Σύναψη συνεργασίας με πανεπιστήμια/ινστιτούτα/επιμελητήρια για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας
Μπορεί όσα αναφέρθηκαν να μοιάζουν με “ψιλά γράμματα” ή λεπτομέρειες σε ελάσσονα ζητήματα. Ίσως όμως εκεί να παρουσιάζεται το επίμαχο πρόβλημα με την παρούσα τοπική αυτοδιοίκηση. Δηλαδή στο γεγονός πως αδυνατεί να συλλάβει τον παράγοντα επένδυση στο τοπικό ανθρώπινο δυναμικό. Ωστόσο αυτό είναι που θα παράξει επιπρόσθετη αξία και θα μοχλεύσει τοπικό πλούτο. Μέσω της παιδείας, της κατάρτισης, της διαρκούς επιμόρφωσης και εξειδίκευσης, της εντατικής επιχειρηματικής συμβουλευτικής και ενός προγραμματικού μανδύα καθοδήγησης για τα προαπαιτούμενα βήματα που θα γεννήσουν τοπικές ευκαιρίες. Που θα δημιουργήσουν γηγενή παραγωγικότητα, θέσεις εργασίας και οικονομική διάνθιση σε μια μαραμένη εντόπια οικονομία που κρατιέται ζωντανή από συντάξεις, ισχνές αγροτικές επιδοτήσεις (αντί για κέρδη εξαγόμενων δωρικών προϊόντων υπεραξίας) ,ευτελείς μισθούς και ανειδίκευτα μεροκάματα.
Η άνοδος της δωρικής μετριοκρατίας θα κυβερνά, όσο η τοπική αυτοδιοίκηση αρνείται να συνειδητοποιήσει πως πρόοδος δεν είναι μόνο η ένταξη έργων σε προγράμματα και συμβάσεις, αυξάνοντας έτσι τον ετήσιο δημοτικό προϋπολογισμό και προκαλώντας εντυπώσεις τοπικής εξέλιξης, ίσως για ορισμένους και πλασματικής ευμάρειας.
Όσο η δημοτική αρχή παραβλέπει την βιώσιμη εκμετάλλευση των τοπικών φυσικών πόρων, αλλά και την αξιοποίηση του ανθρώπινου παράγοντα ως πλουτοπαραγωγική δυναμική, ως δημότες που μπορούν να διαμορφωθούν σε πετυχημένους επιχειρηματίες με την κατάλληλη καθοδήγηση, εκπαίδευση, σύμπραξη και δημοτική αρωγή απόκτησης επιπρόσθετων δεξιοτήτων…είναι βέβαιο πως ο ρόλος της θα κρίνεται και ο ίδιος εξίσου μέτριος στην άσκηση επιτελικής διοίκησης .
Δυστυχώς όμως και το μέλλον της Δωρίδας ως προς τις προοπτικές της.
Θοδωρής Βλαχογιάννης
………………………………………
Ο Θοδωρής Βλαχογιάννης κατάγεται από τη Δωρίδα και ζει μόνιμα στο Μοναστηράκι Δωρίδας.